‘De prijs voor moed is vaak hoog. En wat het oplevert is onzeker’

Bont en blauw geslagen ruggen en benen. Misschien zag u de beelden ook. Ze deden mij beseffen hoe risicovol het is om te demonstreren in Wit-Rusland. Amnesty bracht al snel informatie naar buiten over het martelen van demonstranten. Desondanks gingen vervolgens honderden vrouwen in het wit de straat op om aan te dringen op het aftreden van president Loekasjenko.

Ik keek er vol bewondering naar. De vrouwen kregen navolging. Zelfs in de fabriek die Loekasjenko bezocht in de hoop er medestanders te treffen, riepen de arbeiders hem toe: ‘Ga weg!’

Onder de indruk

Opstaan tegen een leider die al 26 jaar met straffe hand regeert – dat vergt moed. Net zoals het moed vergt om naar buiten te treden met je verkrachtingsverhaal. Dat doet een groep vrouwen met wie Amnesty samenwerkt. Onlangs schoof ik met een van hen aan bij de 5 Uur Show. Ik was onder de indruk van haar verhaal, en van het feit dat zij het voor de camera durfde te vertellen.

Opstaan tegen een leider die al 26 jaar met straffe hand regeert – dat vergt moed. Net zoals het moed vergt om naar buiten te treden met je verkrachtingsverhaal

Net als Amnesty schreven de vrouwen een brief aan minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid. Zij roepen hem op om in de verkrachtingswet vast te leggen dat seks zonder instemming verkrachting is, ook als er niet aanwijsbaar dwang aan te pas komt. 70 procent van de slachtoffers ‘bevriest’ namelijk en kan zich daardoor niet verzetten – met veel onnodige schuldgevoelens en trauma’s tot gevolg. Erkenning dat ook zij zijn verkracht, zou voor hen een wereld van verschil maken. Daarom raapten de vrouwen alle moed bijeen om de minister wakker te schudden.

Nietsdoen is geen optie

De prijs voor moed is vaak hoog. Zie bijvoorbeeld de talloze arrestaties, gewonden en zelfs doden in Wit-Rusland. En wat het oplevert is onzeker: verbetert de situatie in Wit-Rusland echt? Worden slachtoffers van verkrachting in Nederland beter beschermd? Toch is voor de moedigen onder ons nietsdoen geen optie. Gelukkig maar. Het is onze taak om moedige mensen die opkomen tegen onrecht te steunen. Zonder hen komt er geen verandering.