Avocadopetjes, avocadomokken, avocadoparaplu’s, avocadoknuffels, avocadokettinkjes: je kunt het zo gek niet bedenken of Guadelupe Rincon heeft het in haar souvenirwinkeltje in de Mexicaanse stad Uruapan. En het zou wel eens goede business kunnen zijn, want Uruapan staat bekend als de avocadohoofdstad van de wereld. Maar liefst 30 procent van alle avocado’s die wereldwijd worden geconsumeerd komt uit de staat waar Uruapan in ligt, Michoacán. In de omgeving strekken lange rijen avocadobomen zich uit over de heuvels, af en toe afgewisseld door de dichte jungle die steeds verder wordt teruggedrongen, onder meer door illegaal aangestoken bosbranden.
De donkere vrucht (in Nederland officieel een groente, omdat-ie vaak in groentegerechten wordt gebruikt) met het zachte groene vruchtvlees (dat bruin wordt waar je bij staat) bepaalt nog niet zo lang het leven in Uruapan. Het moet rond 2000 zijn geweest dat de avocado zijn opmars begon in de door gezond eten geobsedeerde westerse wereld. Veel onverzadigd vet, vitaminen en foliumzuur, weinig suiker: what’s not to like aan de avocado? De import in Nederland (wereldwijd de tweede importeur na de VS) steeg van 15 miljoen kilo in 2000 naar maar liefst 373 miljoen kilo in 2020.
In Michoacán sloeg in die jaren het laatste uur voor de vele koffie-, katoen- en limoenplantages. De eerste avocado-start-ups zijn inmiddels de grootste bedrijven van de streek. Inpakfabrieken werken dag in dag uit om het Westen van zijn dagelijkse avocado’s te voorzien. Meer dan 70 duizend mensen werken hier aan ‘het groene goud’ en krijgen daar in hun ogen redelijk voor betaald. Uruapan is een welvarende stad geworden.
Maar met de avocado kwamen ook de problemen. De machtige Mexicaanse misdaadkartels zagen hun kans schoon om een graantje mee te pikken. Nieuwe winsten, witwasmogelijkheden: ook voor hen was er van alles to like aan de avocado. De Duitse fotograaf Axel Javier Sulzbacher (Mexicaanse moeder) reisde voor deze fotoserie langs de plantages en had een gewapende escorte nodig. Onderweg passeerden ze meerdere checkpoints met gewapende mannen. Van welke organisatie was onduidelijk, het grote Jalisco New Generation Cartel (CNJG), het Los Viagras Cartel of het zogenaamde zelfverdedigingskartel Pueblos Unidos.
Van tijd tot tijd leveren deze groepen hevig strijd met de overheid. Uruapan heeft inmiddels een van de hoogste moordcijfers ter wereld met zo’n driehonderd moorden per jaar, vaak zonder dat de dader wordt gevonden.
Ontbossing, misdaad, en volgens recent nieuws van NRC ook nog eens exorbitant veel waterverbruik bij de teelt van avocado’s: is dit de prijs die je als westerse consument wilt betalen voor je eetrijpe avocado bij de lunch of in de salade? Ik zou zeggen: hang een knuffel van Guadelupe als herinnering aan de muur en koop iets gezonds.
