Amazone-drama in zwart-wit

Opknappen is niet altijd beter, zeker als het over asfalt gaat. Een lokale weg in een van de kwetsbaarste gebieden van de Amazone moet een grote aanvoerlijn worden voor bulldozers en vrachtwagens. Maar ten koste van wat, en wie?

© Lalo de Almeida/Folhapress/Panos

Slechte wegen moeten gerepareerd worden, ja toch? De gaten moeten gedicht, de onverharde delen bestraat, wankele bruggen gefikst: het verkeer moet stromen. Als je dat ook vindt, dan was je het in Brazilië eens geweest met Jair Bolsonaro, de extreemrechtse oud-president die onlangs de verkiezingen verloor van zijn linkse rivaal Lula da Silva. En deze nieuwe president… twijfelt juist, over één bepaalde, belangrijke weg. Moet die wel opgeknapt worden?

De BR-319 loopt dwars door het Amazonewoud van Manaus naar Porto Velho. Bolsonaro wilde deze weg laten opknappen, wat een kwetsbaar deel van de Amazone beter bereikbaar zou maken.
© Lalo de Almeida/Folhapress/Panos
Links: de BR-319 loopt dwars door het Amazonewoud van Manaus naar Porto Velho. Bolsonaro wilde deze weg laten opknappen, wat een kwetsbaar deel van de Amazone beter bereikbaar zou maken.

De BR-319, hierboven op de foto, loopt van Manaus, de grootste stad in het Braziliaanse Amazonegebied, naar Porto Velho in het zuidwesten. Daarbij gaat hij dwars door een van de kwetsbaarste, meest onontgonnen gebieden van het regenwoud. De weg is vooralsnog alleen geschikt voor kleinschalig, lokaal verkeer. Maar als Bolsonaro zich vlotter aan zijn verkiezingsbelofte uit 2018 had gehouden, dan had er nu een belangrijke aanvoerlijn gelegen voor bulldozers en vrachtwagens vol boomstammen en bouwmaterialen. Daarmee zou het verkeer zijn geholpen – maar dit stuk oerwoud aangetast. Volgens de laatste berichten over het uitstel is er iets aan de hand met de vergunningen.

De tekst loopt door rondom de afbeeldingen.

Een dakloos gezin op een stuk grond aan de rand van Manaus. Het terrein is gekraakt door inheemsen die van hun land zijn verjaagd.
© Lalo de Almeida/Folhapress/Panos
Een dakloos gezin op een stuk grond aan de rand van Manaus. Het terrein is gekraakt door mensen die van hun land zijn verjaagd.
Bouwwerkzaamheden aan de Belo Monte-dam in de Xingu-rivier. De aanleg van deze immense stuwdam, voltooid in 2019, was destructief voor zowel de natuur als de inheemse bevolking stroomopwaarts.
© Lalo de Almeida/Folhapress/Panos
Bouwwerkzaamheden aan de Belo Monte-dam in de Xingu-rivier. De aanleg van deze immense stuwdam, voltooid in 2019, was destructief voor zowel de natuur als de inheemse bevolking stroomopwaarts.

Belo Monte-stuwdam

Lula heeft bij zijn verkiezing beloofd de ontbossing van de Amazone, de welbekende ‘longen van de wereld’, te stoppen. Het is echter de vraag of hem dat gaat lukken en of het niet te laat is: onderzoekers maakten laatst bekend dat het gebied door klimaatverandering, houtkap en al dan niet aangestoken bosbranden snel een tipping point nadert, waarna het onvermijdelijk een savanne-achtig gebied wordt. De snelheid van dat proces is onder de klimaatsceptische Bolsonaro helaas tot recordhoogte gestegen. Lula en zijn mensen moeten snel aan de bak.

n: Het Amazone-regenwoud wordt ook wel de ‘longen van de aarde’ genoemd, omdat het woud veel CO2 opneemt en zuurstof produceert. De laatste jaren wordt het regenwoud bedreigd door boskap en bosbranden.
© Lalo de Almeida/Folhapress/Panos
Het Amazone-regenwoud wordt ook wel de ‘longen van de aarde’ genoemd, omdat het woud veel CO2 opneemt en zuurstof produceert. De laatste jaren wordt het regenwoud bedreigd door boskap en bosbranden.
Inheemse bewoners van het Amazone-gebied onderweg naar de Braziliaanse hoofdstad om te pleiten voor het behoud van hun leefomgeving.
© Lalo de Almeida/Folhapress/Panos
Inheemse bewoners van het Amazone-gebied onderweg naar de Braziliaanse hoofdstad om te pleiten voor het behoud van hun leefomgeving.
Een politieagent doorzoekt een drugspand in een van de armste buurten van de Amazonestad Altamira.
© Daniël Maissan
Een politieagent doorzoekt een drugspand in een van de armste buurten van de Amazonestad Altamira.
Grazend vee op een pas verbrand stuk grond in een beschermd natuurgebied, het Floresta Nacional de Altamira. Land vrijmaken voor vee is een van de belangrijkste oorzaken van de ontbossing.
© Lalo de Almeida/Folhapress/Panos
Grazend vee op een pas verbrand stuk grond in een beschermd natuurgebied, het Floresta Nacional de Altamira. Land vrijmaken voor vee is een van de belangrijkste oorzaken van de ontbossing.

 

Amazone-dystopie

Wat is er allemaal al kapotgemaakt? De Braziliaanse documentairefotograaf Lalo de Almeida legde de afgelopen jaren met zijn project Amazonian Dystopia op indringende wijze, in tijdloos zwartwit, vast wat een drama’s zich in het Amazonegebied afspelen. Niet alleen voor het klimaat, maar ook voor de inheemse bevolking. Vele stammen zijn van hun land verjaagd, waarna ze in de steden tot grote armoede vervallen. Een van de tragedies is dat de Amazone een belangrijke economische motor is voor Brazilië – niet alleen via de landbouw en vooral de veeteelt, maar bijvoorbeeld ook door de gigantische Belo Monte-stuwdam – en dat vrijwel niks van het geld dat daarmee verdiend wordt, bij de oorspronkelijke bewoners terechtkomt.

Tijdens de bouw aan de Belo Monte-dam was het elke maand feest als de duizenden arbeiders hun salaris binnen hadden.
© Lalo de Almeida/Folhapress/Panos
Tijdens de bouw aan de Belo Monte-dam was het elke maand feest als de duizenden arbeiders hun salaris binnen hadden.
Rook van een bosbrand nabij het dorp Yawalapiti, in het inheemse gebied Parque Indígena do Xingu. De ontbossing van de Amazone heeft droogte en opwarming in het gebied tot gevolg, met als resultaat meer bosbranden en slechtere leefomstandigheden voor de inheemse bevolking.
© Lalo de Almeida/Folhapress/Panos
Rook van een bosbrand nabij het dorp Yawalapiti, in het inheemse gebied Parque Indígena do Xingu. De ontbossing van de Amazone heeft droogte en opwarming in het gebied tot gevolg, met als resultaat meer bosbranden en slechtere leefomstandigheden voor de inheemse bevolking.
Kleine eilandjes groen zijn alles wat er over is van het grote regenwoud in dit deel van de Braziliaanse staat Pará, de meest ontboste Amazoneregio van het land.
© Lalo de Almeida/Folhapress/Panos
Kleine eilandjes groen zijn alles wat er over is van het grote regenwoud in dit deel van de Braziliaanse staat Pará, de meest ontboste Amazoneregio van het land.

Lula heeft een nieuw ministerie van Inheemse Volkeren opgetuigd, geleid door een inheemse activiste. De nieuwe minister van Milieu en Klimaatverandering is een fervent klimaatvoorvechtster. Hier in het verre Nederland kunnen we alleen maar duimen dat ze het verschil gaan maken. ⓿

Meer over dit onderwerp