Lhbti+’ers, homofobie en homohaat

Lhbti+’ers (lesbiennes, homoseksuelen, biseksuelen, transgenders, intersekse mensen en andere seksuele geaardheden en identiteiten) zijn wereldwijd slachtoffer van homofobie of homohaat. Dat leidt vaak tot schendingen van mensenrechten, variërend van discriminatie tot gevangenschap, marteling en soms zelfs moord.

Wat is het probleem?

• In 62 landen zijn seksuele handelingen tussen mensen van hetzelfde geslacht strafbaar
• Minstens 35 landen hebben ook expliciete wetgeving die seksuele relaties tussen vrouwen verbieden
• In 49 landen kunnen lhbti+’ers gevangenisstraf krijgen
• In 9 landen kun je tot levenslang worden veroordeeld
• In ten minste 7 landen kun je zelfs ter dood veroordeeld worden
• In 33 landen is het huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht erkend, in januari 2024 komt daar Estland bij

Op deze wereldkaart van de ILGA is te zien welke wetten er rond seksuele geaardheid per land zijn.

Doodstraf

In ten minste zeven landen kun je de doodstraf krijgen voor vrijwillige seks tussen volwassenen van hetzelfde geslacht: Brunei, Iran, Mauritanië, een deel van Nigeria, Saudi-Arabië, Jemen en Oeganda. In vijf andere landen – Afghanistan, Pakistan, Qatar, Somalië en de Verenigde Arabische Emiraten – kan ook de doodstraf voor homoseksualiteit opgelegd worden, maar is de wet hier minder duidelijk over.

Homohuwelijk

Gelukkig groeit het aantal landen waar het huwelijk tussen twee mensen van hetzelfde geslacht toegestaan is gestaag. Op dit moment is dit in 33 landen mogelijk, in 2017 ging het nog om 25 landen. Op 1 april 2001 voerde Nederland als eerste land ter wereld het wettelijk huwelijk voor partners van hetzelfde geslacht in; België deed dat in 2003. Nederlandse gehuwde lhbti+-paren mogen ook kinderen uit binnen- of buitenland wettig adopteren.

Discriminatie

Overal ter wereld zijn lhbti+’ers het slachtoffer van mensenrechtenschendingen:

• Lhbti+’ers vinden vaak moeilijk werk en woonruimte of krijgen geen toegang tot zorg.
• In gevangenschap zijn ze vaak het slachtoffer van verkrachting en andere vormen van marteling.
• Ze kunnen de voogdij over hun kinderen kwijtraken.
• In tal van landen worden lhbti+’ers bedreigd omdat ze actievoeren voor hun rechten.
• Ze kunnen de doodstraf krijgen.
• Soms krijgen lhbti+’ers geen asiel.

In maar twaalf landen bestaat grondwettelijke bescherming tegen discriminatie op grond van seksuele geaardheid. Veel gevallen van vervolging en discriminatie van lhbti+’ers buiten westerse landen komen niet in het nieuws. In diverse landen in vooral Afrika, Azië en het Midden-Oosten is homoseksualiteit niet of nauwelijks geaccepteerd en zien mensen vervolging ervan niet als een schending van mensenrechten.

Positie van lhbti+’ers in Nederland

Sinds 2023 is het verbod op discriminatie wegens handicap en seksuele gerichtheid expliciet opgenomen in de grondwet. Zijn negatieve uitspraken over lhbti+’ers een vorm van haatzaaien en dus strafbaar of valt dit onder de vrijheid van meningsuiting? Dat hangt in de Nederlandse rechtspraak af van de omstandigheden.

Amnesty’s visie

Amnesty International voert sinds 1991 actie tegen alle gevallen van gevangenschap op grond van homoseksualiteit. Daarnaast zet de organisatie zich in tegen discriminatie van lhbti+’ers.

In de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM), die in 1948 door alle lidstaten van de Verenigde Naties werd aanvaard, staan de rechten van lhbti+’ers niet specifiek omschreven. In artikel 1 staat wel: ‘Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren’. Amnesty blijft landen er daarom aan herinneren dat iedereen, waar ook ter wereld, altijd exact dezelfde mensenrechten heeft en dat discriminatie nooit is toegestaan.

Zie ook: Recente ontwikkelingen.