Etnisch profileren is een groot probleem in Nederland. Het is een ernstige vorm van discriminatie door de overheid en in strijd met de mensenrechten. Etnisch profileren is altijd onterecht. Het draagt bij aan een negatieve beeldvorming over bepaalde groepen burgers, schaadt de legitimiteit van de Nederlandse overheid en draagt niet bij aan de bestrijding van criminaliteit of uitkeringsfraude.
Amnesty zet zich sinds 2013 in om etnisch profileren uit te bannen. Samen met Controle Alt Delete roept Amnesty de regering opnieuw op om effectieve maatregelen te nemen. Bekijk onze campagne, teken de petitie en deel je verhaal.
Lees meer
Het probleem – Wat wil Amnesty – Wat doet Amnesty – Discriminatie melden – Meer informatie
De overheid doet onvoldoende om mensen in Nederland te beschermen tegen etnisch profileren. Dat concludeert Amnesty in het rapport ‘Etnisch profileren is overheidsbreed probleem’. Mensen van kleur en mensen met een migratieachtergrond worden in Nederland vaker onderworpen aan (extra) controles dan witte mensen, terwijl daar geen objectieve en redelijke rechtvaardiging voor is. De politie, de Koninklijke Marechaussee, de Belastingdienst, gemeenten en andere overheidsorganisaties controleren mensen in een zoektocht naar potentiële normovertreders. Als mensen mede vanwege hun etniciteit, nationaliteit, huidskleur of andere afkomstgerelateerde kenmerken gecontroleerd worden, is sprake van etnisch profileren.
Bij de bestrijding van criminaliteit of fraude met uitkeringen en toeslagen, en in het kader van migratie worden niet-verdachte mensen gecontroleerd. Etnisch profileren en discriminatie zijn niet alleen een probleem bij controles op straat en aan de grens, maar ook bij controles die in de systemen van overheden plaatsvinden:
Etnisch profileren en discriminatie bij wetshandhaving is geen nieuw fenomeen en ook niet een typisch Nederlands verschijnsel, maar Amnesty maakt zich er wel steeds meer zorgen over. Daarvoor zijn verschillende redenen.
Om discriminatie en etnisch profileren bij wetshandhaving te voorkomen, roept Amnesty de regering op om onder meer de volgende maatregelen te nemen:
In 2024 roepen Amnesty en Controle Alt Delete de regering opnieuw op om effectieve maatregelen te nemen om etnisch profileren door overheidsorganisaties uit te bannen. Lees hier meer over de campagne, teken de petitie en deel je verhaal.
Amnesty geeft doorlopend input op wetgeving en beleidsplannen die relevant zijn voor het tegengaan van etnisch profileren en discriminatie door de overheid, waaronder bijvoorbeeld de maatregelen die de politie neemt en het algoritmebeleid. In 2024 concludeert Amnesty in het rapport ‘Etnisch profileren is overheidsbreed probleem’ dat de aanpak van etnisch profileren in Nederland tekortschiet en doet Amnesty aanbevelingen aan het kabinet voor een pakket van maatregelen. Daarnaast doet Amnesty onderzoek naar etnisch profileren, in het bijzonder als gevolg van het gebruik van (geautomatiseerde) risicoprofielen door overheidsinstellingen. In 2020 spande Amnesty samen met andere organisaties en twee burgers een rechtszaak aan tegen de Koninklijke Marechaussee. Het oordeel van het gerechtshof dat afkomst geen enkele rol mag spelen in selectiebeslissingen van de KMar is een belangrijke stap in het uitbannen van etnisch profileren.
Amnesty informeert burgers over ‘de impact van etnisch profileren’. Ook hebben we informatie over je rechten tijdens politiecontroles, zoals een folder en video. Speciaal voor het mbo ontwikkelde Amnesty het lesmateriaal ‘Profiel X: Leren of ProfiLeren’. In deze video leggen we eenvoudig uit wat algoritmes zijn en hoe zij kunnen discrimineren. Amnesty werkt samen met Controle Alt Delete, een organisatie die (jonge) mensen informeert over en betrekt bij de discussies over de aanpak van etnisch profileren.
Voel je je gediscrimineerd door de politie, Koninklijke Marechaussee of andere overheidsinstellingen? Of zie je dat een ander gediscrimineerd wordt? Doe er wat mee!