Vernietiging Gaza moet worden onderzocht als oorlogsmisdrijf

De Israëlische militaire campagne tot uitbreiding van de ‘bufferzone’ langs de oostgrens van de Gazastrook, komt mogelijk neer op ‘moedwillige vernietiging’ en ‘collectieve bestraffing’: dit zijn oorlogsmisdrijven. Dat stelt Amnesty International naar aanleiding van nieuw onderzoek.

• Boerderijen platgebulldozerd en flatgebouwen gesloopt in Oost-Gaza
• Satellietbeelden en video’s op sociale media onthullen de omvang van de verwoesting
• Duizenden huizen verwoest en land onbewoonbaar achtergelaten

De ‘bufferzone’ beslaat zo’n 58 vierkante kilometer, ofwel 16 procent van de bezette Gazastrook. Met bulldozers en handmatig geplaatste explosieven vernietigde het Israëlische leger hier illegaal landbouwgrond en burgergebouwen. Hele wijken zijn met de grond gelijk gemaakt, waaronder huizen, scholen en moskeeën. In het gebied is inmiddels meer dan 90 procent van de gebouwen ernstig beschadigd of vernietigd.

De kaart van Gaza toont de schade en vernietiging die tussen oktober 2023 en mei 2024 plaatsvond binnen een kilometer van de omheining. Meer dan 90 procent van de gebouwen is ernstig beschadigd of verwoest en 59 procent van de landbouwgrond is sterk verslechterd.

Doelbewuste vernietigingscampagne

Volgens Erika Guevara-Rosas van Amnesty International was dit niet het gevolg van hevige gevechten, maar een doelbewuste vernietigingscampagne. ‘Het leger verwoestte het gebied opzettelijk nadat het de controle had overgenomen’, aldus Guevara-Rosas. ‘Ons onderzoek toont aan dat Israëlische troepen woongebouwen verwoestten, duizenden gezinnen uit hun huizen verdreven en hun land onbewoonbaar maakten.’

Het onderzoek van Amnesty geeft inzicht in een nieuw stuk vrijgemaakt land langs de oostgrens van Gaza, variërend van ongeveer 1 km tot 1,8 km breed. Amnesty International interviewde getroffen bewoners en boeren. Amnesty’s Crisis Evidence Lab analyseerde satellietbeelden van het gebied en video’s die Israëlische soldaten tussen oktober 2023 en mei 2024 plaatsten op sociale media.

Berichten op sociale media

Een van de plaatsen die Amnesty onderzocht is het dorp Khuza’a, in het zuiden van Gaza. In de zeven weken na 7 oktober 2023 laten satellietbeelden zien dat naar schatting 178 bouwwerken in en rond de stad werden vernietigd of zwaar beschadigd – veel door luchtaanvallen. Toen Israëlische grondtroepen eind december 2023 op grotere schaal de stad binnentrokken, werden de verwoestingen nog aanzienlijker. Volgens UNOSAT zijn tussen 26 november 2023 en 7 januari 2024 meer dan 850 bouwwerken vernietigd of zwaar beschadigd.

Op 27 december kondigde het Israëlische leger aan dat het een operatie was begonnen met de naam ‘Oz en Nir’, een verwijzing naar de Nir Oz-kibboets die op 7 oktober was aangevallen. Brigadegeneraal Avi Rosenfeld schreef in een bericht aan de troepen: ‘Op de vervloekte sabbat, 7 oktober, kwamen de afschuwelijke terroristen, die de meest afschuwelijke misdaden denkbaar pleegden, uit Khirbat Khizaaa (Khuza’a). We zullen uit alle macht werken om de terroristen die zich daarboven en onder de grond schuilhouden uit te schakelen en de infrastructuur van terrorisme en kwaad te ontmantelen.’

Op 28 december publiceerde een Israëlische soldaat van het 8219 Engineering Battalion de eerste video op sociale media van een sloop in Khuza’a. Hij schreef: ‘Op 7/10 kwamen hier veel terroristen uit de huizen om de bewoners van Nir Oz af te slachten. Vanavond hebben we er 30 vernietigd.’ Satellietbeelden bevestigen dat ten minste dertig huizen in het gebied werden vernietigd tussen 26 en 30 december 2023.

In de dagen daarna postte dezelfde soldaat nog vijf video’s, de meeste gefilmd vanaf hetzelfde dak. Soldaten verschijnen lachend en poserend voor de camera, sigaretten of shishapijpen rokend, of proostend met een drankje terwijl ontploffingen verschillende gebouwen op de achtergrond vernietigen. In een van de video’s lopen drie soldaten naar de camera toe terwijl achter hen een explosie tot ontploffing wordt gebracht. Er verschijnt een Arabische tekst in beeld: ‘We kwamen terug uit de dood om jullie te achtervolgen.’ De acties van de soldaten in de video’s geven aan dat er op dat moment en op die locatie geen dreiging was.

‘Het is allemaal weg’

Dr. Salem Qudeih is leraar en was inwoner van Khuza’a. Op 11 oktober vluchtten hij en zijn gezin weg uit het gebied. ‘Mijn huis – waar ik woonde met mijn vrouw, vijf dochters en een zoon – is compleet vernietigd’, vertelde hij Amnesty International. ‘We hadden ongeveer een halve hectare met fruitbomen. Die zijn allemaal verwoest. Alleen een appelboom en een roos bleven over. Ik hield bijen en produceerde honing. Dat is allemaal weg.’

De 42-jarige Tahani al-Najjar uit Khuza’a vertelde Amnesty: ‘De bombardementen begonnen op de eerste dag [8 oktober 2023]. Mijn oom, zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen zijn die ochtend allemaal gedood… zeven mensen.’ Al-Najjar en zijn gezin vluchtten direct daarna. ‘In ons gebied hadden de Al-Najjar-families vaak boomgaarden rond hun huis, waar ze fruit en groenten verbouwden. En er waren ook veel grotere boerderijen met akkerbouw en veeteelt. Veel van het voedsel in Gaza komt uit ons gebied. Nu zijn mensen niet alleen hun huis kwijt, maar ook hun levensonderhoud. Heel Gaza is zijn voedselproductie kwijt.’

Geen bewijs voor claims leger

In Shuja’iya, een van de grootste wijken van Gaza-Stad, werden volgens de Verenigde Naties tussen 26 november 2023 en 6 januari 2024 meer dan 750 bouwwerken binnen de ‘bufferzone’ vernietigd of ernstig beschadigd. Daaronder waren twee scholen, moskeeën en tientallen woongebouwen. Het Israëlische leger claimde dat in sommige van die gebouwen wapens, munitie en tunnels verborgen waren, maar leverde geen bewijs.

In centraal-Gaza werd het gebied rond en ten oosten van de vluchtelingenkampen Al-Bureij en Al-Maghazi met de grond gelijk gemaakt. Dat gebeurde tussen eind december 2023 en januari 2024. De tijdlijn van de vernietiging komt overeen met het offensief van het Israëlische leger in deze twee dichtbevolkte gebieden. Het leger beweerde wapens, raketwerpers en tunnelschachten te hebben gevonden. Het gaf echter geen bewijs of verklaring voor de dwingende militaire noodzaak om dorpen en landbouwgrond langs de oostgrens te vernietigen. De wapens en militaire doelen werden naar verluidt veel verder in de Gazastrook gevonden.

Israël had de controle al

Israëlische functionarissen verdedigden de vernietiging van gebouwen en landbouwgrond langs de oostgrens van Gaza als een veiligheidsmaatregel in reactie op de aanvallen van 7 oktober 2023 door Hamas en andere Palestijnse gewapende groepen. In vier door Amnesty International onderzochte gebieden werden de vernielingen echter uitgevoerd nadat het Israëlische leger de operationele controle over de gebieden had. Dat betekent dat ze niet werden veroorzaakt door directe gevechten tussen het Israëlische leger en Palestijnse gewapende groepen. In deze delen van de Gazastrook werden structuren moedwillig en systematisch gesloopt.

Hoewel sommige bouwwerken waarschijnlijk eerder zijn gebruikt door gewapende groepen, maakt het mogelijke toekomstige gebruik nog geen legitieme militaire doelen van huizen, scholen of moskeeën. Bovendien is de sloop van civiele eigendommen enkel en alleen omdat ze werden gebruikt door gewapende groepen, verboden als een vorm van collectieve bestraffing.

Als het Israëlische leger het militair noodzakelijk vond een ‘bufferzone’ in te stellen om mensen te beschermen tegen aanvallen, dan lijken er op Israëlisch grondgebied andere opties te zijn geweest, in overeenstemming met het internationaal humanitair recht.

‘Het creëren van een “bufferzone” mag niet neerkomen op het collectief straffen van de Palestijnse burgers die in deze wijken wonen’, aldus Erika Guevara-Rosas. ‘Israëls maatregelen om Israëli’s te beschermen tegen aanvallen vanuit Gaza moeten worden uitgevoerd in overeenstemming met zijn verplichtingen onder internationaal recht, inclusief het verbod op moedwillige vernietiging en collectieve bestraffing.’

Lees meer

• Zie voor verdere details, getuigenverklaringen, satellietbeelden en meer de Amnesty-publicatie Israel/OPT: Israeli military must be investigated for war crime of wanton destruction in Gaza – new investigation.
• Lees hier meer over het internationaal humanitair recht.